Επίσκεψη στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας

Επίσκεψη – ξενάγηση του Συνδέσμου Συριανών

στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας

Κείμενο, φωτογραφίες: Χρήστου Θανόπουλου

Το Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2024, μια παρέα 36 μελών και φίλων του Συνδέσμου Συριανών πραγματοποίησε επίσκεψη στην Αεροπορική Βάση Δεκέλειας – Τατοΐου, με ξενάγηση στον Χώρο Ιστορικής Μνήμης Σ.Ι., στις εγκαταστάσεις της Σχολής Ικάρων (Σ.Ι.), καθώς και στο Μουσείο Πολεμικής Αεροπορίας (Μ/ΠΑ).

Μετά τις αναμνηστικές φωτογραφίες μπροστά στην κεντρική είσοδο της Σ.Ι., παρουσία του Τμηματάρχη Σμηνάρχου κ. Λέκκα και τεταρτοετούς φοιτητή της Σ.Ι. περιηγηθήκαμε τον Χώρο Ιστορικής Μνήμης (Μουσείο) της Σ.Ι., ο οποίος εγκαινιάστηκε το 2022.

Ο μύθος του Δαιδάλου και του Ικάρου, που απέδρασαν με πτητική συσκευή από την Κρήτη, απεικονίζει το προαιώνιο όνειρο του ανθρώπου να πετάξει. Υπάρχουν και άλλα αρχαία ελληνικά ιπτάμενα μυθολογικά πλάσματα, όπως ο θεός Ερμής, το φτερωτό άρμα του Τριπτόλεμου, η εξημέρωση του φτερωτού αλόγου Πήγασου, από τον εγγονό του Σίσυφου, Βελλεροφόντη, και η εξόντωση της Χίμαιρας. Ο Βελλεροφόντης τελικά τιμωρείται από τους θεούς για την υπερηφάνεια του και κατακρημνίζεται, ενώ ο Πήγασος μεταφέρει τους κεραυνούς του Δία στον Όλυμπο, από το εργαστήρι του Ηφαίστου στη Λήμνο. Ο Πήγασος καταλήγει στην Ηώ, για να οδηγεί το άρμα της και να φέρνει κάθε πρωί την Αυγή στον κόσμο.

Το 1911 τα βαλκανικά κράτη προσπαθούν να αποκτήσουν πολεμική αεροπορία. Κατόπιν ελληνογαλλικής συμφωνίας συνεργασίας, επιλέγονται τέσσερεις αξιωματικοί του στρατού ξηράς, οι: Δ. Καμπέρος, Μ. Μουτούσης, Χ. Αδαμίδης, Π. Νοταράς. Εκπαιδεύονται στην ιδιωτική σχολή Farman (η άλλη ήταν η Bleriot) έξω από το Παρίσι. Αποκτούν πρώτα το πτυχίο της πολιτικής και μετά της στρατιωτικής αεροπορίας. Είναι οι πρώτοι πιλότοι που πετάνε τα αεροπλάνα τύπου Farman και Bleriot (έμοιαζαν περισσότερο με χαρταετούς, με ρόδες ποδηλάτου, εφοδιασμένα με πολύ αδύναμους κινητήρες). Την πρώτη πολεμική αποστολή εκτέλεσε ο Δημήτρης Καμπέρος (5 Οκτωβρίου 1912), εξορμώντας από αεροδρόμιο εκστρατείας της Θεσσαλίας και κάνοντας αναγνώριση στον οδικό άξονα Ελασσόνας – Σαρανταπόρου, εποπτεύοντας τις κινήσεις του τουρκικού στρατού. Με ένα από τα δύο αιχμαλωτισθέντα στη Θεσσαλονίκη οθωμανικά αεροπλάνα (Bleriot XI-2 Génie), πέταξαν πάνω από τις βουλγαρικές γραμμές και έπεσαν λόγω ατυχήματος πάνω από το Λαγκαδά (3 Μαρτίου 1913), οι πρώτοι νεκροί αεροπόροι Ε. Αργυρόπουλος (χειριστής – πιλότος) και Κ. Μάνος (ποιητής, βουλευτής, οπλαρχηγός στο Μακεδονικό Αγώνα και στα κρητικά κινήματα). Σε αποστολή ναυτικής συνεργασίας οι Μ. Μουτούσης και Α. Μωραϊτίνης πέταξαν πάνω από τον οθωμανικό ναύσταθμο στο Ναγαρά, ανοικτά της Καλλίπολης με υδροπλάνο Farman («Ναυτίλος») στις 24 Ιανουαρίου 1913, ρίχνοντας 4 μικρές βόμβες εναντίον του οθωμανικού στόλου (πρώτος βομβαρδισμός πλοίου από αεροπλάνο στην παγκόσμια ιστορία).

Τέσσερα χρόνια μετά τη λήξη των βαλκανικών πολέμων, το 1917, με την είσοδο της Ελλάδος στον Αʹ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη δημιουργία του μακεδονικού μετώπου, οι σύμμαχοι ανέλαβαν την εκπαίδευση του προσωπικού και την οργάνωση των δύο κλάδων Στρατιωτικής και Ναυτικής ελληνικής πολεμικής αεροπορίας. Όσον αφορά τη Στρατιωτική Αεροπορία, στο Σέδες, έξω από τη Θεσσαλονίκη, λειτουργούσε το Κέντρο Διασυμμαχικής Αεροπορικής Εκπαιδεύσεως υπό γαλλική διοίκηση και στο Μούδρο Λήμνου, το Κέντρο Αεροπορικής Εκπαιδεύσεως, της Ναυτικής Αεροπορίας, υπό αγγλική διοίκηση. Συγκροτήθηκαν οι πρώτες ελληνικές πολεμικές μοίρες Αναγνωρίσεως, Διώξεως και Βομβαρδισμού. Η Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε ενεργά σε όλα τα μέτωπα, με νυκτερινές επιδρομές στη χερσόνησο Καλλίπολης – Κωνσταντινούπολης (Ιούνιος 1917), βομβαρδισμό των γερμανικών καταδρομικών «Γκέμπεν» και «Μπρέσλαου», του γερμανο-βουλγαρικού αεροδρομίου στη Δράμα, των «σιτοβολώνων» (σιτοχώραφων) της Κεραμωτής (που εφοδίαζαν τον εχθρό), στη μάχη Σκρα, κατά του φρουρίου Τσανάκ – Καλέ και παρακείμενων εργοστασίων της Σμύρνης (1917–1918). Οι απώλειες έφτασαν τους 17 άνδρες. Το 1918 ιδρύθηκε τα παλαιότερο και ιστορικότερο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελλάδος, στη Δεκέλεια (Τατόϊ), με μεταφορά της μοίρας Ναυτικής Αεροπορίας από το αεροδρόμιο του Μούδρου. Το αεροδρόμιο χρησιμοποίησαν στον Β΄Π.Π. Ιταλοί, Γερμανοί (με στρατόπεδο εργασίας-συντήρησης αεροσκαφών) και Βρετανοί. Με τρεις μοίρες Στρατιωτικής Αεροπορίας, μια μοίρα Ναυτικής Αεροπορίας και αεροσκάφη De Havilland – 9, Breguet – 14, κ.α., η Πολεμική Αεροπορία υποστήριζε το μήκους 700 χλμ. μικρασιατικό μέτωπο (1919–1922). Με βομβαρδισμούς (Εσκί Σεχίρ, Κιουτάχεια), αναγνωρίσεις σε βάθος 100 χλμ. εντός του εχθρικού εδάφους, προσγείωση του Θάνου Βελούδιου και την ύψωση της ελληνικής σημαίας στην Προύσα στις 20 Ιουνίου 1920, κατάρριψη τουρκικού Breguet από τον Χ. Σταυρόπουλο στις 12 Ιουλίου 1922 ΒΑ του Αφιόν Καραχισάρ, υποστήριξη υποχωρούντων τμημάτων του Ε.Σ. Η Πολεμική Αεροπορία είχε τουλάχιστον 23 απώλειες στη Μ. Ασία.

Στο χρονικό διάστημα μετά την Μικρασιατική Εκστρατεία η Πολεμική Αεροπορία ανασυγκροτήθηκε και εκσυγχρονίστηκε. Στη διετία 1929–1931 ενοποιήθηκε η Στρατιωτική με την Ναυτική Αεροπορία. Το 1930 ιδρύθηκε Υπουργείο Αεροπορίας, με πρώτο υπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Το 1931 δημιουργήθηκε στην Αεροπορική Βάση της Δεκέλειας, η Σχολή Αεροπορίας (Σ.Α.), η οποία αναβαθμίστηκε και μετονομάστηκε το 1967 σε Σχολή Ικάρων (Σ.Ι.). Πρώτος διοικητής της ήταν ο αντισμήναρχος Π. Βήλος. Το 1949 δημιουργήθηκε η φημισμένη ως τις μέρες μας Σχολή Μηχανικών Αεροπορίας (Σ.Μ.Α.).

Το πρώτο αεροπλάνο που πέταξε στην Ελλάδα, στις 8-2-1912 με πιλότο τον Ε. Αργυρόπουλο, ήταν τύπου Nieuport IV G. Τα πρώτα αεροπλάνα της Πολεμικής Αεροπορίας ήταν τύπου Bleriot και Farman.

Από το 1925 παρελήφθησαν αεροπλάνα αγγλικής και γαλλικής κατασκευής: Gloster, Mars VI Nighthawk, Sopwith Pup Camel, τα εκπαιδευτικά Morane – Saulnier, Hawker Horsley, Avro 621 και 626. Τα Breguet Bre 19 αγοράστηκαν με εράνους πολιτών, την περίοδο 1925–1935 και πραγματοποίησαν βομβαρδισμούς εναντίον της Μεραρχίας «Τζούλια» στην Αλβανία το 1940. Τη δεκαετία του 1920 σε συνεργασία με την αγγλική εταιρεία Blackburn Aeroplane, ιδρύθηκε στο Φάληρο το Κρατικό Εργοστάσιο Αεροσκαφών (Κ.Ε.Α.), όπου δημιουργήθηκε το ελληνικής κατασκευής αεροσκάφος Κ.Ε.Α. Χελιδών (1927), αλλά δεν μπήκε σε γραμμή παραγωγής. Στο Κ.Ε.Α. κατασκευάστηκαν 12 υδροπλάνα – τορπιλοπλάνα Blackburn T–3A Velos και τα αεροσκάφη Atlas και Avro 504. Επίσης, αγοράστηκαν υδροπλάνα ναυτικής συνεργασίας τύπου Fairey III FMK I/III για τη συνοδεία νηοπομπών, και είχαν την έδρα τους στην Αεροπορική Βάση Φαλήρου. Η σύσταση της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας έπαιξε σημαντικό ρόλο, ενώ το 1934 ιδρύθηκε το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας (Γ.Ε.Α.) και παρελήφθησαν στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού της Πολεμικής Αεροπορίας αεροπλάνα τύπου: P.Z.L. P–24, Dornier Do 22, Avro Anson, Potez Po 63, αναγνωριστικά Potez 25 TOE, Henschel Hs 126 (συμμετείχαν στον εμφύλιο πόλεμο), Morane – Saulnier MS-230 εκπαιδευτικά-αναγνωριστικά. Τα Gloster Gladiator MK I/II αγοράστηκαν το 1937, με δωρεά του Αιγυπτιώτη Στυλιανού Σαρπάκη και αντιμετώπισαν τους Ιταλούς και Γερμανούς. Αγοράστηκαν επίσης Fairey Prattle και Bristol Blenheim. Ένα Henschel Hs 126 με πιλότο τον Ευάγγελο Γιάνναρη καταρρίφθηκε πάνω από την Κορυτσά από ιταλικό FIAT CR 42 στις 30 Οκτωβρίου 1940. Ο Ε. Γιάνναρης ήταν ο πρώτος πεσών αεροπόρος και συμπτωματικά ο φίλος του Κυτταριόλος ήταν ο τελευταίος πεσών του πολέμου. Ο υποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Μεγάλης Μίκρας με P.Z.L. και τη μοίρα του, για να αναχαιτίσουν 27 ιταλικά βομβαρδιστικά CANT Z 1007 bis με συνοδεία καταδιωκτικών, στις 2 Νοεμβρίου 1940, που κατευθύνονταν να βομβαρδίσουν τη Θεσσαλονίκη. Πάνω από τον Λαγκαδά τελείωσαν τα πυρομαχικά του Μητραλέξη και εμβόλισε με την έλικα το ουραίο πτερύγιο ενός ιταλικού βομβαρδιστικού. Το ιταλικό αεροσκάφος έπεσε και μετά την αναγκαστική προσγείωση του ελληνικού, ο Μητραλέξης συνέλαβε τους 4 Ιταλούς που είχαν πέσει με αλεξίπτωτο. Μετά την κατάρρευση του μετώπου και τον βομβαρδισμό των αεροδρομίων της Αττικής από τους Γερμανούς, διασώθηκαν 10 αεροσκάφη, τα οποία διέφυγαν στη Μέση Ανατολή, για να αποτελέσουν τον πυρήνα της αναγεννώμενης εκ της τέφρας ελληνικής πολεμικής αεροπορίας. Οι βρετανικές αεροπορικές δυνάμεις που υποστήριξαν τους Έλληνες εναντίον των Γερμανών, καταστράφηκαν και όλοι οι Άγγλοι αεροπόροι θυσιάστηκαν. Ανάμεσά τους ο επισμηναγός P. Pattle (άσος της R.A.F.), ο οποίος σκοτώθηκε σε αερομαχία πάνω από την Αττική, τον Απρίλιο του 1941. Και τα έξι βομβαρδιστικά Bristol Blenheim της 211 μοίρας της R.A.F., με έδρα την Παραμυθιά, καταρρίφθηκαν από τα γερμανικά καταδιωκτικά Messerschmitt BF 109 E. Μετά το βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Δεκέλειας από την ιταλική αεροπορία, η Σ.Ι. μεταφέρθηκε στο βοηθητικό αεροδρόμιο του Άργους μέχρι τον Απρίλιο 1941. Μετά τη συνθηκολόγηση μεταφέρθηκε στη Νότιο Ροδεσία και Ν. Αφρική, όπου η εκπαίδευση συνεχίστηκε από την τότε κορυφαία αεροπορία, τη βρετανική R.A.F. (1941–1947). Ομάδα 47 αξιωματικών και υπαξιωματικών της Σχολής Αεροπορίας, που είχαν εκπαιδευτεί στη βάση της R.A.F. στη Χαμπανίγια του Ιράκ, κατέληξαν στη Γάζα της Παλαιστίνης, για να ανασυγκροτήσουν την ελληνική αεροπορία. Εκεί τους υποδέχθηκε ο υποσμήναρχος Παπασπύρου, με το σύνθημα «Αιέν υψικρατείν». Δημιουργήθηκαν 2 ελληνικές μοίρες δίωξης (335 και 336) εφοδιασμένες αρχικά με Hawker Hurricane MK I/II C και αργότερα με Supermarine Spitfire Mk V (με μέγιστη ταχύτητα 660 km/h), καθώς και μια μοίρα βομβαρδιστικών, αρχικά Bristol Blenheim ΜΚ IV και V και αργότερα Martin A-30 Baltimore ΜΚ ΙΙΙ. Πολέμησαν σε όλα τα μέτωπα, Μεσόγειο, Β. Αφρική, Ιταλία, Βαλκάνια, Ελλάδα. Τα πρώτα Spitfire της 335 και 336 Μ.Δ. προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο του Αράξου. Η οριστική μεταστάθμευση των ελληνικών μοιρών στο αεροδρόμιο του Ελληνικού πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 1944. Δεκάδες Έλληνες αεροπόροι πότισαν με το αίμα τους, το δένδρο της ελευθερίας.

Το 1949 στον εμφύλιο, κυρίως στο Γράμμο, έλαβαν μέρος αεροσκάφη της αμερικανικής βοήθειας τύπου Curtiss SB 2 C-5 Helldiver κάθετης εφόρμησης. To εκπαιδευτικό North American Harvard T-6G Texan χρησιμοποιήθηκε από την Ελληνική Βασιλική Αεροπορία (Ε.Β.Α.), την περίοδο (1947–1970). Στον πόλεμο της Κορέας η Ελλάδα συμμετείχε με ένα ενισχυμένο Τάγμα Πεζικού και ένα Σμήνος Μεταφορών, με 7 αεροσκάφη (από τα 88 συνολικά) τύπου Douglas C-47 (Dakota/Skytrain). Τα αεροσκάφη έλαβαν μέρος στην αερογέφυρα που δημιουργήθηκε στη Βόρεια Κορέα, για τον ανεφοδιασμό των Αμερικανών πεζοναυτών και τη μεταφορά τραυματιών και νεκρών. Επίσης, πραγματοποίησαν ρίψεις εφοδίων και πυρομαχικών, μεταφορά αιχμαλώτων, συλλογή επιχειρησιακών πληροφοριών. Αυτά τα αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν από το 1947 έως το 2008.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 η Ε.Β.Α. άρχισε να παραλαμβάνει αεριωθούμενα πλέον αεροσκάφη (πρώτη γενιά), τα οποία ήταν υπερηχητικά, με ταχύτητα διπλάσια από αυτή των Spitfire. Το Lockheed T-33 RT-3 Silver Star ήταν το πρώτο εκπαιδευτικό αεριωθούμενο (1951–1985), ενώ τα Republic F-84 G Thunderjet (1952–1984), ήταν τα πρώτα αεριωθούμενα μαχητικά που συγκρότησαν 6 μοίρες και είχαν μέγιστη ταχύτητα 1.000 Km/h. Αντικαταστάθηκαν από τα Republic F-84 G Thunderstreak (1957–1984), που σχημάτισαν 10 μοίρες δίωξης βομβαρδισμού (182 μονάδες), με ταχύτητα 1.120 Km/h. Επίσης, παρελήφθησαν (1954–1965), 106 North American F-86 E Sabre Dog, πρώτα υπερηχητικά σε βύθιση, πολύ ευέλικτα, με 6 πολυβόλα και το 1960 έφθασαν τα F-86 D Sabre Dog, αναχαιτιστικά παντός καιρού με ραντάρ, 24 ρουκέτες, 2 πυραύλους Sidewinder AIM-9 και ταχύτητα 1.150 Km/h. Η Ε.Β.Α. χρησιμοποιούσε το ελικοφόρο εκπαιδευτικό Cessna T-37 B/C (1964–2002). H δεύτερη γενιά αεροσκαφών ακολούθησε την περίοδο 1964–1969. Το ταχύτατο, αλλά ιδιόμορφο F-104 G Starfighter (1964–1993), συνδέθηκε με αρκετά θανατηφόρα ατυχήματα. Έφθασε τις 150 μονάδες, με μέγιστη οροφή 27.000 m, 2 φορές την ταχύτητα του ήχου, 2 πυραύλους ΑΙΜ-9 και 1.950 kg βόμβες. Το 1965 ακολούθησαν τα πρώτα από τα 150 περίπου Northrop F-5 A/B Freedom Fighter, με 2 μικρούς κινητήρες, φθηνή έκδοση για τους συμμάχους των Η.Π.Α., με καλύτερα πτητικά χαρακτηριστικά (1965–2001). Ακολούθησαν 19 F-102 Α Delta Dagger (1970–1977), για αναχαίτιση σε μεγάλο ύψος, χωρίς πυροβόλα, μόνο με πυραύλους ΑΙΜ-9, ακατάλληλα για την επιχειρησιακή περιοχή του Αιγαίου. Η τρίτη γενιά αεροσκαφών έφθασε την περίοδο 1974–1975. Προηγήθηκαν τα F-4E Phantom II αναχαιτιστικά – βομβαρδιστικά μέρας και παντός καιρού, με μεγάλη ακτίνα δράσης, δυνατότητα αναχαίτισης πέραν του ορίζοντα, πολυβόλο των 20mm, 4 πυραύλους ΑΙΜ-9, 4 πυραύλους ΑΙΜ-7 και 7.255 kg βόμβες. Τα 16 Phantom της Πολεμικής Αεροπορίας, που είχαν ήδη παραληφθεί, δεν εστάλησαν στο μαρτυρικό νησί της Κύπρου, κατά την τουρκική εισβολή (Ιούλιος 1974). Τα ευέλικτα γαλλικά Dassault – Breguet Mirage F-1 CG (40 μονάδες), χρησιμοποιήθηκαν (1975–2003) για αναχαίτιση – πολλαπλούς ρόλους, κυριαρχώντας στο Αιγαίο, εφοδιασμένα με 2 πυροβόλα των 30 mm, δύο πυραύλους ΑΙΜ-9 και έως 5.700 Kg βόμβες. Το 1975 παρελήφθησαν 60 και το 1993 62 τακτικά βομβαρδιστικά LTV A-7 H/E Corsair II, υποηχητικά, αλλά εφοδιασμένα με πυραύλους ΑΙΜ-9 και βόμβες βάρους 7 tn.

Η τέταρτη γενιά, περίοδος 1988–1989, περιλάμβανε την σταδιακή παραλαβή από το 1988 των 40 τρίτης γενιάς αεροσκαφών, Dassault – Breguet Mirage 2000-5 MK 2 αναχαιτιστικών, με δεξαμενές καυσίμου σε 9 εξωτερικούς φορείς, πυραύλους αέρος – επιφανείας EXOCET (εναντίον πλοίων), πυραύλους MICA και SCALP EG (για κτυπήματα πέραν του ορίζοντα, σε βάθος έως 400 χλμ. εντός του εχθρικού εδάφους) και ταχύτητα 2.440 Km/h. Τα αεροσκάφη εξορμούν από την Τανάγρα και μπορούν σε 5 λεπτά να βρεθούν πάνω από το Καστελόριζο. Το 1984 η κυβέρνηση Παπανδρέου αποφάσισε την αγορά από τη General Dynamics των F-16 C Fighting Falcon. Τα πρώτα μαχητικά – βομβαρδιστικά αεροσκάφη παραλήφθηκαν το 1989. Με ταχύτητα 2.120 km/h, έχει πολυβόλο των 20 mm, τέσσερις πυραύλους ΑΙΜ-9, δύο πυραύλους μεγάλης εμβέλειας ΑΙΜ-120 και 5.440 Kg βόμβες. Συνολικά 170 αεροσκάφη, αρκετά στις αναβαθμισμένες εκδόσεις Block 50+, Block 52+ και Viper (οι οχιές του Αιγαίου). Αποτελούν την κύρια δύναμη κρούσης της Ελλάδος, στον ακήρυκτο πόλεμο του Αιγαίου, απέναντι στον Τούρκο επιβολέα, που από το 1975 θέτει υπό αμφισβήτηση τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος.

Η μία μοίρα των Mirage 2000, θα αντικατασταθεί από 24 αεροσκάφη τέταρτης γενιάς, Dassault Rafale, των οποίων η σταδιακή παραλαβή ξεκίνησε το 2021. Είναι πολλαπλών ρόλων, με 14 σταθμούς ανάρτησης, έως 9,5 tn εξωτερικών φορτίων. Μπορεί να φέρει τον πύραυλο αέρος – αέρος μεγάλου βεληνεκούς METEOR, τους πυραύλους MICA EM και IR, τον πύραυλο πλεύσης SCALP EG και τον πύραυλο αέρος – επιφάνειας EXOCET AM 39 Block 2 Mod 2, ένα πυροβόλο των 30 mm, κ.α. Εξορμούν από την 114 ΠΜ στην Τανάγρα. Μέγιστη ταχύτητα 1,6 Mach και μέγιστο ύψος 15.240 m (50.000 ft). Το 2024 βρίσκεται υπό συζήτηση η ένταξη στην Πολεμική Αεροπορία 40 αμερικανικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35, του τελειότερου αόρατου αεροσκάφους όλων των εποχών. Έχει αναβαθμιστεί σημαντικά η πτητική εκπαίδευση των Ικάρων στη Δεκέλεια και Καλαμάτα με εξελιγμένα εκπαιδευτικά αεροσκάφη, όπως το Rockwell T-2 E Buckeye, το Raytheon T-6 A Texan και ιδιαιτέρως το Aermacchi M-346 Block 5+ (με χαρακτηριστικά αεροσκαφών 4^ης και 5^ης γενιάς). Τα πρώτα Μ-346 παρελήφθησαν τον Μάιο του 2023. Επίσης η Π.Α. έχει εφοδιαστεί με 6 αεροσκάφη Lockheed P-3B / Orion ναυτικής συνεργασίας, 8 μεταγωγικά αεροσκάφη Lockheed Martin Alenia C-27 J Spartan, εις αντικατάσταση των παλιών C-130 Hercules και 4 βραζιλιάνικα ιπτάμενα ραντάρ Embraer Erieye EMB-145 H AEW&C, για τον επιχειρησιακό έλεγχο του Αιγαίου και την προώθηση δεδομένων στα υπερσύγχρονα F-16 και Rafale.

Τον χώρο Ιστορικής Μνήμης Σ.Ι. κοσμούν φωτογραφίες των πρωτοπόρων και ηρώων αεροπόρων, μοντέλα αεροσκαφών, οπλισμός Ικάρων, αναμνηστικές φωτογραφίες των ιστορικών σταθμών της Σ.Ι. και των διαφόρων τάξεων αποφοίτων, χάρτες, κράνη, παράσημα, κειμήλια, οι σημαίες των κρατών που έχουν στείλει μαθητές στη Σ.Ι., τούνελ αεροδυναμικής, κ.α. Ακολούθησε εξωτερική περιήγηση στις εγκαταστάσεις της Σ.Ι. (εστιατόριο, εντευκτήριο, βιβλιοθήκη, κοιτώνες, ανοικτό στάδιο και κολυμβητήριο, κλειστό γήπεδο μπάσκετ, κ.α.). Το 1958 κτίζονται νέα κτίρια της Σ.Α. Το 1961 εισάγονται στην Σ.Α. οι πρώτοι ξένοι υπήκοοι. Το 1967 η τριετής φοίτηση γίνεται τετραετής και η Σ.Α. μετονομάζεται σε Σ.Ι. Το 1991 εισάγονται οι πρώτες γυναίκες στη Σ.Μ.Α. και το 2002 στο τμήμα ιπταμένων. Το 2019 αρχηγός της τάξης 2019 των νέων ανθυποσμηναγών και της Σ.Ι. είναι η Μαρίνα Κωνσταντίνου. Το 1964 αρχικά και εν συνεχεία το 2003 η Σ.Ι. γίνεται Ανώτατο Στρατιωτικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, ισότιμο με τα Α.Ε.Ι. Ο σεισμός του 1999 υπήρξε καταστρεπτικός για πολλά κτίρια της Σ.Ι. και έτσι την περίοδο 2001–2008 γίνεται η ανέγερση των νέων υπερσύγχρονων κτιρίων της Σ.Ι. Σήμερα στις τάξεις της Σ.Ι. φοιτούν μαθητές και από Κύπρο, Τυνησία.

Ακολούθησε ξενάγηση στο Μουσείο Πολεμικής Αεροπορίας (Μ/ΠΑ). Η ίδρυση του μουσείου έγινε το 1992 και άρχισε να λειτουργεί το 1994. Αποστολή του είναι η συγκέντρωση, διαφύλαξη και έκθεση των κειμηλίων της Πολεμικής Αεροπορίας, η μελέτη και τεκμηρίωση της ιστορίας, η προβολή των ιερών αγώνων και της Αεροπορικής Ιδέας, ανά τους αιώνες. Το Μ/ΠΑ είναι ταυτόχρονα αεροπορικό, στρατιωτικό και τεχνολογικό μουσείο. Στις δραστηριότητές του περιλαμβάνεται η Αεροπορική Αρχαιολογία, ο εντοπισμός δηλαδή, ανάκτηση, ανέλκυση και ανάδειξη συντριμμάτων αεροσκαφών του ΒʹΠ.Π. ή και παλαιοτέρων. Έχουν ανελκυστεί: το 1993 υπολείμματα βρετανικού βομβαρδιστικού Blenheim MK. I από τη λίμνη της Μικρής Πρέσπας (καταρριφθέντος το 1941), του γερμανικού μεταγωγικού Junkers Ju-52, το 2003 από τη θαλάσσια περιοχή της Λέρου, που καταρρίφθηκε στη Μάχη της Λέρου (Νοέμβριος 1943), κ.α. Το μεγαλύτερο μέρος της αεροπορικής συλλογής στεγάζεται στο διαστάσεων 36 x 72 μέτρων και εμβαδού 2.592 τετραγωνικών μέτρων, υπόστεγο «Λέρος». Τη δεκαετία του 1950, αποσυναρμολογήθηκε μαζί με ένα δεύτερο, στο Λακκί της Λέρου (ιταλική αεροναυτική βάση του Μεσοπολέμου). Τα δύο υπόστεγα μεταφέρθηκαν και στήθηκαν σε Δεκέλεια και Ελευσίνα, αντίστοιχα. Η συλλογή του Μ/ΠΑ είναι πολύ μεγάλη και συνεχώς εμπλουτίζεται. Περιλαμβάνει περισσότερα από 45 αεροσκάφη, ελικόπτερα, αεροκινητήρες, όπλα αεροσκαφών, αντιαεροπορικά όπλα, βοηθητικό εξοπλισμό εδάφους, φορητό οπλισμό, φωτογραφίες, εμβλήματα και διάφορα κειμήλια. Στην είσοδο του Μ/ΠΑ ξεχωρίζουν οι προτομές των Δ. Καμπέρου, Δ. Αργυρόπουλου (πρώτος ηρωικός νεκρός εν πολέμω σε αερομαχία, ο οποίος καταρρίφθηκε από γερμανικά αεροπλάνα στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου το 1917). Δίπλα τα κράνη των Ν. Σιαλμά και Κ. Ηλιάκη, πεσόντων αεροπόρων στον ακήρυκτο πόλεμο του Αιγαίου, το 1992 (στη θαλάσσια περιοχή Αγ. Ευστρατίου) και 2006 (στη θαλάσσια περιοχή της Καρπάθου) αντίστοιχα. Στον κυρίως εκθεσιακό χώρο εκτίθεται τμήμα πτέρυγας του Nord 2501 D Noratlas «Νίκη 4», καταρριφθέντος από φίλια πυρά, με 33 νεκρούς Ελλαδίτες καταδρομείς στο λόφο της Μακεδονίτισσας, 3 χλμ. πριν το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, το πρωί της 21^ης προς 22^ας Ιουλίου 1974, στη μάχη της Κύπρου. Χάρις σε αυτήν την «αποστολή αυτοκτονίας» κρατήθηκε σε ελληνικά χέρια το αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Επίσης, εκτίθενται το κάθετο ουραίο πτερύγιο με τη σβάστικα, ο πίνακας οργάνων και αντικείμενα των 12 Γερμανών αλεξιπτωτιστών του καταρριφθέντος γερμανικού μεταγωγικού Junkers Ju–52 στη μάχη της Λέρου (Σεπτέμβριος – Νοέμβριος 1943). Το Supermarine Spitfire του Μ/ΠΑ είναι σε πτητική κατάσταση και πετάει μία φορά την εβδομάδα. Στον εξωτερικό εκθεσιακό χώρο, εκτός από αεροσκάφη υπάρχουν και οχήματα μουσειακού χαρακτήρα, όπως το σπάνιο νοσοκομειακό όχημα Dodge 3/4 τόνων WC 54, ένα Willys Jeep, μια μοτοσυκλέτα Norton, κ.α. Διαγωνίως απέναντι υπάρχει υπόστεγο και εξωτερικός εκθεσιακός χώρος με αεροσκάφη ΒʹΠ.Π., κλειστός προς το παρόν για το κοινό. Η είσοδος στο Μ/ΠΑ είναι ελεύθερη για το κοινό τα Σαββατοκύριακα.

Μετά την ολοκλήρωση της μοναδικής ξενάγησης στην ιστορία και την τεχνολογία, η ομάδα των εκδρομέων κατευθύνθηκε στη χασαποταβέρνα «Βλάχος» και επέστρεψε νωρίς το απόγευμα στο «κλεινόν άστυ».

Η Πολεμική Αεροπορία στέκει άγρυπνος φρουρός της Ελλάδος, μέρα – νύχτα. Όλοι εμείς χρωστάμε τόσα πολλά σε αυτή τη χούφτα των ιπτάμενων μαχητών. Το παράδειγμά τους αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους μας. Τους ευχαριστούμε θερμά για την αφοσίωση στο καθήκον και την Πατρίδα, την αυταπάρνηση, τη φιλόξενη αγκαλιά τους και τους ευχόμαστε πάντα άξιοι, πάντα ψηλότερα.

Βιβλιογραφία

‒ Εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», Επτά Ημέρες, Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2001, 90 Χρόνια Πολεμική Αεροπορία.

‒ Κείμενα εκθεσιακού χώρου Μουσείου Πολεμικής Αεροπορίας.

‒ www.haf.gr