Τα γραπτα μένουν

Τα γραπτά μένουν…

Πόση σοφία μπορεί να πηγάζει από τρεις μόνο λέξεις! Αυτές που λένε: «Τα γραπτά μένουν». Αυτή η σκέψη μου έρχεται στο νου αυθόρμητα, σχε­δόν κάθε φορά που θα τύχει να ξεφυλλίσω, είτε ένα παλιό βιβλίο, με υπογραμμίσεις που έχω κάνει σε μερικές αράδες στο κείμενο, ή κάτι σκόρπιες ση­μειώσεις που είχα βιαστικά κρατήσει παρακο­λουθώντας μια ενδιαφέρουσα ομιλία, ή μερικούς στίχους που είχα αντιγράψει κάποτε σε μια σελί­δα ενός ημερολογίου κάποιας περασμένης χρονιάς.

=

Αυτή η σκέψη ήρθε πάλι και με βρήκε όταν, ανι­χνεύοντας τους κρυμμένους θησαυρούς ενός σιω­πηλού συρταριού, ξανασυνάντησα, μέσα σ’ ένα ξεχασμένο σημειωματάριο, λίγους στίχους, που είχα ξεχωρίσει και αντιγράψει κάποτε, από ένα ποίημα του μεγάλου μας Οδυσσέα Ελύτη.

 Το ποίημα είχε τίτλο: «Στην απλότητα βρί­σκεται η ευτυχία», και οι στίχοι που, από τότε, έμειναν και με περίμεναν να μου ξαναμιλήσουν, φυλαγμένοι στο παλιό σημειωματάριο, έλεγαν: «Μπορώ να γίνω ευτυχισμένος με τα πιο απλά πράγματα και με τα πιο μικρά… Μου φτάνει που οι εβδομάδες έχουν Κυριακές. Μου φτάνει που τα χρόνια φυλάνε Χριστού­γεννα για το τέλος τους…».

===

Στάθηκα, λοιπόν, και πάλι σ’ αυτούς τους στί­χους και, αυθόρμητα, μου ήρθε η διάθεση να πω αυτήν την ευλογημένη και μοναδική λέξη που εκφράζει τόσα πολλά. Να πω ένα «ευχαριστώ». Ήθελα, πρώτα-πρώτα, να ευχαριστήσω νοερά τον ποιητή που, με τόσο απλές λέξεις, επισημαίνει αυτά τα τόσο σημαντικά στοιχεία της ζωής μας. Στοιχεία που εκπέμπουν μηνύματα μιας ευλογη­μένης ευτυχίας και τα όποια, όμως, τα θεωρούμε απλώς δεδομένα και καθιερωμένα, και γι’ αυτό, ίσως, ανάξια ιδιαίτερης εκτιμήσεως.

Αν σταθούμε, όμως, για λίγο να αναλογιστούμε το πόσες – ιδιαίτερες για τον καθένα μας – μι­κρές ή μεγάλες χαρές έχουμε ζήσει, ζούμε, αλλά και προσμένουμε ακόμα, στις Κυριακές που κλεί­νουν τις εβδομάδες μας, σίγουρα θα νιώσουμε το νόημα του στίχου του ποιητή. Γιατί οι Κυριακές, σε κάθε περίοδο της ζωής μας, έχουν, για τον κα­θένα και για κάθε ηλικία, τις δικές τους χαρές.

Μπορεί να είναι μικρές σπιτικές χαρές, που αντηχούν από γέλια και πειράγματα γύρω από το οικογενειακό τραπέζι, όπου, τα μαγειρευτά … εργόχειρα της χρυσοχέρας μάνας ή της γιαγιάς, σκορπούν αξέχαστες ευωδίες.

Μπορεί να είναι εκδρομές ή περίπατοι με τους αγαπημένους μας, όπου τα παιχνίδια γεμίζουν τις καρδιές με χαρά και τα βλέμματα με χαμόγελα.

Μπορεί να είναι χαρές που πήραμε, από την χα­ρά που μπορέσαμε να δώσουμε, μέσα σ’ αυτήν την ημέρα, σε κάποιον που την είχε ανάγκη …

Δεν παραβλέπω, βέβαια, το γεγονός ότι, θα υπάρχουν στην ζωή μας και κάποιες Κυριακές χω­ρίς χαρά ή ακόμα και με θλίψη. Όμως, όλοι ξέ­ρουμε ότι αυτές θα περάσουν και, σίγουρα, θα έρθουν άλλες Κυριακές. Γιατί, όλες «οι εβδομά­δες έχουν Κυριακές». Και μόνο αν αποτολμή­σουμε να φανταστούμε το πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς τις Κυριακές, νομίζω ότι, θα νιώσουμε αυθόρμητα την ανάγκη να λέμε, στο ξημέρωμα κάθε Κυριακής, ένα εγκάρδιο ευχαριστώ στην Θεία Πρόνοια που μας αξιώνει να τις ζήσουμε. Για κάθε Κυριακή, την ημέρα που καταυγάζεται και με τον λόγο του Θεού της Αγάπης, στις εκκλησίες.

===

Πόσο, όμως, πολυσήμαντος είναι, αντιστοίχως, και ο άλλος στίχος που επισημαίνει, ως πηγή ευτυχίας, το ότι «τα χρόνια φυλάνε Χριστούγεν­να για το τέλος τους». Τί όμορφη σκέψη! Ο χρό­νος, ο κάθε χρόνος, ανεξαρτήτως του τί έφερε στο διάβα του, είναι βέβαιο ότι, για το τέλος του, έχει οπωσδήποτε φυλάξει ένα – ανεκτίμητο κι αξεπέ­ραστο σε σημασία – δώρο για όλους μας. Τα Χρι­στούγεννα. Την μεγάλη γιορτή για την επέτειο της Γέννησης του Θεού της Αγάπης.

Τα Χριστούγεννα για τους Χριστιανούς, εκτός από το τεράστιο θρησκευτικό τους νόημα, είναι άρρηκτα συνυφασμένα με μια ατμόσφαιρα χαράς, ελπίδας, αισιοδοξίας και ανθρωπιάς. Τα όσα, τυ­χόν, δύσκολα μάς ταλαιπώρησαν μέσα στην χρο­νιά που τελειώνει, θαρρείς πως, κάπως ξεθωριάζουν και συρρικνώνονται, κάτω από το αστέρι που στολίζει και το πιο ταπεινό Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Η ευκαιρία που δίνει η μεγάλη γιορτή για να προσφέρει – όπως και όσο μπορεί ο καθένας – λίγη χαρά σε κάποιον άλλο, είναι από μόνη της μια σίγουρη πηγή ευτυχίας.

Τα Χριστούγεννα, που σηματοδοτούν χρονολο­γικά ένα τέλος στο ημερολόγιο, συγχρόνως, οριο­θετούν και μια καινούργια αρχή. Είναι, γι’ αυτό, αναπόφευκτος ένας ειλικρινής απολογισμός για όσα λάθη τυχόν έγιναν, στον χρόνο που πέρασε, και μια ευλογημένη ευκαιρία για στοχασμούς, αναθεώρηση, μετάνοια, συγγνώμη και συγχώρεση. Έτσι η γιορτή θα γίνει αληθινή.

Συγχρόνως, ας είναι και μια περίοδος όπου, η επικείμενη αρχή μιας καινούργιας χρονιάς, μπο­ρεί να γίνει με μια θερμή προσευχή. Για να είναι η χρονιά ευλογημένη, να επουλώσει πληγές, να βελτιώσει όσα πάσχουν, να φέρει στον κόσμο γα­λήνη και ειρήνη, και να μας δώσει, όσο γίνεται πιο πολλές, ευκαιρίες για να προσφέρουμε χαρές.

===

Μπροστά σ’ ένα αναμμένο τζάκι, ή ακόμα και πίσω από ένα παγωμένο τζάμι, κοιτάζοντας κά­ποια γιορτινά φωτάκια να χαμογελούν, στο μπρο­στινό ή στο απέναντι μπαλκόνι, ας ξαναθυμη­θούμε κάποιους αγαπημένους δικούς μας ή κά­ποιους καλούς φίλους που είναι μακριά. Σίγουρα η εγκάρδια επικοινωνία, έστω μ’ ένα τηλεφώνη­μα, θα τους δώσει χαρά …

Όμως, ας θελήσουμε να κάνουμε και κάτι απλό, αλλά πιο ουσιαστικό. Ας διαθέσουμε λίγο περισ­σότερο χρόνο για να τους γράψουμε ένα γράμμα, με λέξεις που θα εκφράζουν την έγνοια μας και την αγάπη μας, μαζί με τις ευχές μας και με τους λίγους στίχους του Ελύτη. Νομίζω πως, τότε, η χαρά τους θα έχει και διάρκεια. Γιατί, «στα απλά πράγματα βρίσκεται η ευτυχία» και, σίγουρα, «τα γραπτά μένουν»…

Μερόπη Ν. Σπυροπούλου,

Ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ,

Βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών το 2023